Bakiye Sorgulama

Facebook, bu kez de telefonlarına Facebook uygulaması yükleyen kişilerin “telefon konuşmalarını ve kısa mesaj kayıtlarını tutmak” ile suçlanıyor.

Dünyada en çok kişi tarafından kullanılan sosyal medya platformu olan Facebook’un, sadece uygulama içerisindeki aktiviteyi değil, uygulamanın yüklendiği telefondan yapılan aramaları ve gönderilen kısa mesajları da takibe aldığı belirtildi.

Guardian gazetesinin haberine göre, #FacebookuSil (#DeleteFacebook) kampanyasına katılarak platformdaki hesabını kapatmaya çalışan kişilere “Facebook’taki verilerinizi bilgisayarınıza indirmek isteyebilirsiniz” önerisi sunuluyor.

Guardian, hesaplarını kapatırken Facebook’taki tüm verilerini indiren kişilerin beklemedikleri bir sürprizle karşılaştıklarını söylüyor.

Dylan McKay adlı bir kullanıcı, Ocak 2016-Temmuz 2017 dönemini kapsayan veriler içerisinde, yaptığı tüm telefon görüşmelerinin meta verisinin bulunduğunu, görüşmelerin ne zaman yapıldığı ve ne kadar sürdüğü gibi detayların da Facebook’tan indirdiği dosyalarda olduğunu yazdı.

Android telefonların veri paylaşımı daha fazla

Detaylı telefon görüşmeleri bilgileri, sadece Android işletim sistemini kullanan telefonlardan Facebooka yüklenmiş durumda. Sosyal medya devinin iOS işletim sistemi ile çalışan telefonlardan aynı verileri çekemediği ifade ediliyor.

Hesabını kapatıp verilerini indirmek isteyen kullanıcılar, cep telefonundaki rehbere kayıtlı numaralar, isimlerin yanı sıra telefondan gönderilip alınan tüm kısa mesajların da Facebook sunucularından indirilen dosyada yer aldığını söylüyor.

Facebook kişisel verilerimizi nasıl kullanıyor?

Konuyla ilgili olarak Facebooktan yapılan yazılı açıklamada, “Mesajlaşma uygulamalarının en önemli özelliklerinden birisi de bağlantı kurmak istediğiniz kişileri kolaylıkla bulabilmenizdir. Bu nedenle telefonunuzla bir sosyal medya ya da mesajlaşma uygulamasına giriş yaptığınızda telefon rehberiniz hizmet sağlayıcının sunucularına yüklenir. Bu yaygın olarak kullanılan bir uygulamadır” dedi.

Facebook, bu veri paylaşımının tamamen kullanıcının inisiyatifinde olduğunu belirtiyor ve kullanıcıların diledikleri anda Facebook Messenger uygulamasının ayarlar bölümüne girerek veri paylaşımını durdurabileceğini ifade ediyor.

Zuckerberg: Emanete hıyanet ettik

Facebookun kurucusu Mark Zuckerberg, plaftormun 50 milyon kişiye ait veriyi Cambridge Analytica adlı veri analiz şirketine vermekle ve sonrasında bu verilerin ABD Başkanlık seçimlerini etkileyecek biçimde usulsüzce kullanımının önüne geçememekle ilgili suçlamalar üzerine özür diledi.

Zuckerberg, ABD ve İngiltere’de yayınlanan gazetelere verdiği tam sayfa ilanda, “Emanete hıyanet ettik. Zamanında gerekenleri yapamadığımız için özür dilerim. Sizler için daha iyisini yapacağıma dair söz veriyorum” dedi.

Facebookun 50 milyon kullanıcı profilini usulsüz kullanmakla suçlanan Cambridge Analytica veri analiz şirketine ve verileri paylaştığı için Facebooka eleştiriler yöneltilirken birçok kullanıcı da bu sosyal medya platformundaki hesabını kapatıp kapatmamayı tartışıyor.

Guardian gazetesinde bu konuyu ele alan yazar ve marka stratejisti Arwa Mahdawi’ye göre bu sosyal medya ağıyla ilişiği kesmenin vakti geldi.

Teknoloji danışmanı Can Duruk’a göre hesabınızı silmek çözüm değil!

“Facebooku sil” etiketi altında çok sayıda paylaşım yapılırken teknoloji danışmanı Can Duruk, “Eğer insanlar Facebooku silip sosyal hayatlarına devam edebileceklerini düşünüyorlarsa silsinler” diyor.

Guardian gazetesinde Mahdawi’nin Cambridge Analytica skandalının ardından hesabını sildiği Facebook ile ilgili kaleme aldığı yorum yazısının bir kısmı şöyle:

“Benim açımdan, Cambridge Analytica hikâyesi nihayet bu sosyal medya ağıyla bağlarımı koparmam için ihtiyaç duyduğum dürtüyü tetikledi. Uzun zamandır Facebooktan uzaklaşmaya çalışıyordum.

Çekincemin sebebi, yıllardır reklam sektöründe çalışıyor olmamdan kaynaklanıyor. Ticari ilişkilerini kullanıcıların verileri üzerine inşa eden Facebook, Google ve birçok farklı şirketle ilişkilerde alıcı konumundaydım.

Facebooktaki ‘beğeniler’, genel kullanıcılar dışında pazarlamacılar için daha farklı bir anlama geliyor. Facebook, 2016 ABD seçimleri, sanal tacizler ve yalan haberlerin yayılmasındaki rollerinin önemli olmadığını söylüyor.

Ama bir reklam bütçeniz varsa ve Facebookun hedef kitlenizdeki tüketicileri ürününüzü almaları için nasıl ikna edebileceğini bilmek istiyorsanız o zaman durum farklı.

Facebook o alanda rakipsiz, her şeyi bilen bir kuruluşa dönüşüyor. Hemen hemen herkesi, her şeyi yapabilecek bir kuruluş. Facebook halka kendini bir sosyal ağ olarak tanıtsa da, reklam endüstrisine hitap ederken gerçek bir gözetleme sistemi olduğu açık.

(…) Facebookun Cambridge Analytica olayıyla ilgili sorumluluk almayı reddetmesinden sonra Facebook hesabımı sildim. Size de aynı şeyi yapmanız tavsiyesinde bulunmuyorum.

Birçok açıdan, Facebooka mesafeli durabiliyor olmanız bir ayrıcalık. Güney Kaliforniya Üniversitesi bilgi çalışmalarında görevli Safiya Noble şöyle diyor:

‘Birçok kişi için Facebook internete açılan bir kapı. Hatta bazıları internet olarak yalnızca Facebooku bilip kullanıyor. İletişimde, topluluk oluşturmada ve sanal toplumlara katılmada mühim bir rol oynuyor.’

İnternet ortamında iletişim kurabilecek, sanal toplumlara dahil olabilecek birçok farklı yolunuz olsa da Facebookun yerine geçebilecek iyi bir alternatif yok.

Arkadaşlarınızın doğum günlerini hatırlatan, dünyanın bir ucundaki akrabanızla iletişim kurmanızı sağlayan ve 10 yıllık fotoğraflarını tutan başka bir platform yok. Facebooku silmek bazı şeyleri kaçırmanız ve çevrenizle iletişim kurmanız için farklı yollar bulma çabasına girmenizi gerektirir.

Ayrıca, Facebookun, aralarında Instagram ve WhatsApp’ın da olduğu tüm ekosistemini silmediğiniz sürece şirketin veri toplama sisteminden kendinizi korumuş sayılmıyorsunuz. Örneğin ben WhatsApp’ı silmedim çünkü hala gizlilikte feragat etmemi gerektirmeyecek faydaları olduğunu düşünüyorum. En az Facebook kadar kötü olan Instagram’ı da tamamen silmedim. Facebook hesabımı silmek akıl sağlığımı korumanın bir yolu olabilir ama dijital parmak izimi silmeye çok faydası olmuyor.

Facebook’u silmek çözüm mü?

Noble’ın söylediği gibi ‘bireysel Facebook hesaplarını silmek hayatımıza dair verilerin toplanması sorununu tamamen çözmüyor.’ Facebook hesabınızı silmek size geçici bir tatmin duygusu verebilir ama “verilerin toplanma, satılma ve halka karşı kullanılması yöntemine ilişkin sorunlara gerçek çözümler bulunmasına çok etkisi yok.”

Sorun sadece Facebook gibi tek bir platform, gözetleme sorunları veya halk üzerinde deney yapma değil. Sorun, bizi sürekli takip eden ve profillerimizi çıkaran şirketler ve hakkımızda toplanan, istismara açık bu geniş çaplı bilgilerin sağladığı gücün suiistimal edilmesi.

Privacy International’da verilerin istismar edilmesi programının başındaki araştırmacı Frederike Kaltheuner “Facebook hesabınızı silebilirsiniz, ama hala sanal ortamda takip edileceksiniz hatta çevrimdışı olsanız bile. Cep telefonları adları üstünde bir izleme cihazıdır” diyor.


Uygulamalardaki veriler

Cambridge Analytica’yla ilgili ifşa edilenler, verilerimizin nasıl kullanıldığı ve istismar edildiğiyle ilgili buzdağının yalnızca görünen yüzü. İnternet giderek kurumsal bir gözetleme servisine dönüyor ve hem çevrim içi hem çevrim dışı verilerimizin, kişisel bilgilerimizin nasıl kullanıldığını tam olarak anlamak imkânsız.

(…) Örneğin yazılım şirketi Pixoneye. Bu uygulamaya geçmişte fotoğraflarınıza erişim hakkı verdiyseniz, Pixoneye’ın teknolojisinin kullanımına da izin vermiş olma ihtimaliniz var. Cep telefonlarınızdaki fotoğrafları tarıyor ve kim olduğunuzla ilgili bir hikaye çıkarmak için verilerinizi kullanıyor. Örneğin, sizin spor izleyen veya şarabı seven, ailesiyle tatile çıkan biri olarak profilinizi çıkarabilir.

(…) Cambridge Analytica soruşturmasının ortaya çıkardığı gibi, birkaç Facebook ‘beğenisi’ bir kişinin cinsel tercihini veya oy vermesi muhtemel siyasi partiyi öngörebilir.

Facebook aracılığıyla erişimine izin verdiğiniz uygulamaları tespit etmek için ‘Özellikler’ kısmına gidip solda ‘Apps’ uygulamalar kısmını kontrol edebilirsiniz. Ben yaptığımda Facebook verilerime 68 uygulamanın sınırsız erişim hakkı verildiğini gördüm. Daha ürkütücüsü, daha önce sildiğim çöpçatan uygulaması Bumble’ın da hala Facebook bilgilerime erişimi olduğunu fark ettim.

Dijital verilerinizin takip edilmemesi için başka neler yapabilirsiniz? İnternette gizlilik haklarının korunması için çalışan kuruluş Open Rights Group’tan Jim Killock’un tavsiyeleri şöyle: “Daha az durum postu koymak, daha az paylaşmak ve profilinizin çıkarılmasında büyük rol oynayan Facebookta, beğendiğiniz sayfaları azaltmak.”

Avrupa Birliği Genel Veri Korunması Düzenlemesi (GDPR) 25 Mayıs’ta yürürlüğe girecek. Bu, verilerle ilgili şirketler ve bireyler arasındaki güç dengelerinin değişmesi için önemli bir adım.

Kaltheuner, yeni yasal yükümlülüğün ülke sınırlarını kapsaması açısından önemli olduğunu söylüyor: “Bu, şirketiniz AB dışındaysa, örneğin ABD, ve AB’deki bireylere ürün ve hizmetler sunuyor, davranışları gözetliyorsa, siz de buna uymakla yükümlüsünüz. Bu özellikle, kapsamlı veri korunması rejimi bulunmayan ABD gibi ülkeler için önemli.”