Bakiye Sorgulama

Dünya telekomünikasyon sektörü, sadece insanların değil cihazların da birbiriyle haberleşmesine olanak sağlayacak 5G'ye geçmeye hazırlanırken, ODTÜ'lü bilim insanlarının bu teknoloji için geliştirdiği 2 yeni bilimsel teori, bilim dünyasında büyük yankı buldu.

ODTÜ Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Elif Uysal Bıyıkoğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Birleşmiş Milletler (BM) 11 Şubat Dünya Bilim Kadınları Günü dolayısıyla akademik çalışmalarına ilişkin bilgiler verdi.

Bıyıkoğlu, insanların "Her zaman her yerde birbiri ile haberleşme hayali"nin gerçekleştiğini dile getirerek, "Şimdi her şeyi birbirine bağlama düşüncesi var ve bu gerçekleşiyor. Nesnelerin interneti, çevresel sensörler, otonom araçlar, giyilebilir sensör sistemleri hızla yayılmakta." dedi.

İnternete bağlı nesnelerin sayısının 2021'e kadar dünya nüfusunun üç katına çıkacağını belirten Bıyıkoğlu, "Var olan haberleşme altyapıları bu gelişmeyi var olan tekniklerle ne kapasite olarak ne de enerji tüketimi olarak kaldırabilir düzeyde. Bu nedenle yeni prensiplere ihtiyacımız var. Şu gözlemle hareket ettik; makina tipi ya da uygulama bazlı veri gönderimi klasik haberleşmeden farklı. Veri hızından çok, taze ve yararlı güncellemelerin gönderilmesi önemli. Bu son yıllarda bilim dünyasında ortaya çıkan bilgi yaşı diye bir ölçütle ifade ediliyor. Bilgi yaşı konusunda 2015'ten beri çok yoğun çalışıyoruz. İlk defa enerji kısıtları altında bilgi yaşının minimize edilmesi yöntemini gösterdik. Daha sonra 2016'daki çalışmamızda ilk defa bilgi yaşının kontrolünü ortaya koyduk. Şu anda bilgi yaşı literatüründe en çok atıf alan bazı makaleler, grubumuzun çalışmalarına ait." diye konuştu.

Bıyıkoğlu, haberleşme teknolojilerinde geliştirdikleri iki yeni teorinin bilim dünyasında ses getirdiğine işaret ederek, şöyle devam etti:

"Enerji verimli haberleşme ve sürdürülebilir haberleşme sistemlerinin gerçekleştirilmesi konusunda ortaya koyduğumuz kuramlar literatüre yön verdi. Son zamanlarda güncelleme tipi veri gönderimini optimize eden tekniklerimiz literatürde takip ediliyor. Bu çalışmalar toplamda 2 binin üzerinde atıf alarak ses getirdi."

Geliştirdikleri sistemin geleceğin haberleşme sistemlerindeki değişime etkisine ilişkin değerlendirme yapan Bıyıkoğlu, "Şu anda kullandığımız günlük cihazların içinde sensörler var. 2021 yılına kadar tüm bu cihazların hepsi 5G ile internete bağlanacak. Makine tipi haberleşme çok büyük önem kazanacak. Doğru zamanda veri almada geliştirdiğimiz sistemlerin etkisi büyük olacak. Böylece etkili taze veriler karşıya iletilebilecek. Bu iki teori ile çok daha az zaman ve enerji kullanarak sensörlerden güncel veri alabilmek mümkün olacak." ifadelerini kullandı.

Kadın bilim insanı haberleşmede hep zirvede

ODTÜ Elektrik Elektronik Mühendisliği bölümüne 1993 yılında Türkiye birincisi olarak yerleşen Bıyıkoğlu, aynı üniversiteyi 1997'de yine birincilikle bitirdi. Mezuniyetinin ardından ABD'deki MIT'de Vinton Hayes bursu ile haberleşme ve ağ teoriler üzerine lisansüstü çalışmalar yapan Bıyıkoğlu, o yıllarda yeni gelişmekte olan kablosuz ağların temel sınırlarını araştırmak üzere Stanford Üniversitesinde doktora yaptı. Uysal, Stanford'da Elektrik Mühendisliği doktora yeterlik sınavında 144 öğrenci arasında birinci seçildi.

Doktora tezinde geliştirdiği enerji verimli çizelgeleme kuramı, günümüzde enerji hasatlı haberleşme sistemlerinin optimizasyonunda kullanılan temel kuram oldu.

Doktorasının ardından MIT ve Ohio State Üniversitelerinde çalışmalarını sürdüren Bıyıkoğlu, daha sonra ODTÜ'de akademisyen olarak çalışmaya başladı. Burada sensör ağları, enerji verimli haberleşme üzerine araştırmalar yürüten Uysal, son 3 yıldır veri tazeliği üzerine çalışıyor. Veri tazeliği konusunda dünya genelinde başı çeken gruplar arasına giren Bıyıkoğlu ve ekibinin geliştirdiği 2 teori haberleşme üzerine çalışan bilim insanları arasında büyük yankı uyandırdı.

Uysal, kız öğrencilerin bilimle uğraşmalarına ilişkin, "Çok yetenekli kız öğrencilerin, çevresel etkilerle belli bir yaştan sonra erkeklere göre daha az öz güvene sahip olup kendilerini kısıtladıklarını görüyoruz. Bu tür etkilere kulaklarını tıkayarak bilime sarılmalarını, ilgi duydukları alan her neyse onda kendilerini geliştirmelerini tavsiye ederim. Bugün dünyada bilgiye ulaşmak çok kolay. Kız veya erkek tüm gençlere, kaliteli ve özgün kaynakları okuyarak, bilimsel prensiplerle düşünüp, mantıklarını kullanarak özgün düşüncelerini geliştirmelerini tavsiye ederim. Aydınlanma kendi içinde bir başarıdır, ve tüm hayata yayılan başarıları da getirir." değerlendirmesini yaptı.